W piątej części cyklu w którym poznajemy bliżej okoliczne tereny na starej mapie Galicji Zachodniej (więcej informacji na początku tej strony) przyjrzymy się dokładniej okolicom miejscowości Krasów i Krasówek.
Krasów
Obecny Krasów odnajdujemy dokładnie w tym samym miejscu co na powyższej mapie. Także charakterystyczne dla Krasowa trzy grupy zabudowy (Wieś, Podedworze i Zastawie) odnajdujemy dziś, co prawda w trochę poszerzonej postaci, ale także w tych samych lokalizacjach co ponad 200 lat temu.
Przez wieś widzimy drogę której bieg pokrywa się w zasadzie z drogą obecną. Jedyna różnica jaka jest widoczna to jej zachodni początek, który był kontynuacją drogi od Krzepina, a nie biegł od strony Bebelna jak obecnie (wówczas bebelski odcinek tej drogi jeszcze nie istniał). Następnie po kilkuset metrach, w kierunku południowym rozpoczynała się boczna droga biegnąca w okolice współczesnych radkowskich stawów. Droga ta obecnie już nie istnieje. Po kolejnych kilkuset metrach, w kierunku północnym rozpoczynała się kolejna boczna droga biegnąca w pola, krzyżująca się z ówczesną drogą od Bebelna. Droga ta istnieje także obecnie. Główna droga następnie skręcała w kierunku południowym aby w okolicach folwarku zmienić swój kierunek w wschód. Po kilkuset metrach, w kierunku południowym, rozpoczynała bieg boczna droga która obecnie prowadzi w kierunku Radkowa, jednakże w ówczesnym okresie jedynie jej początkowy odcinek był tożsamy z obecną drogą. Śledząc dalej bieg głównej drogi, podążała ona nadal w kierunku wschodnim, aby za ok 1,5 km połączyć się z równoległą drogą z Krasówka i biec dalej w kierunkach Podłazia i obecnego Dąbia. Współcześnie droga ta łączy się z drogą biegnącą od Krasówka nieco wcześniej, zmieniając swój kierunek na północny. Jak widać na mapie, pomiędzy drogami biegnącymi z Krasówka i z Krasowa w kierunku Podłazia, istniał „łącznik” rozpoczynający się i kończący w rejonie wschodniego Krasowa i wschodniego Krasówka. Dziś w takiej formie już on nie istnieje.
Jak to już było wcześniej wspomniane, charakterystyczne trzy grupy zabudowań na mapie pokrywają się z obecną zabudową. Jedyna różnica ze stanem obecnym, poza liczebnością samych domostw, to w zasadzie brak zabudowy po północnej stronie drogi w Krasowie przedstawionym na mapie. Środkowa grupa zabudowy (tzw. Podedworze) to najprawdopodobniej zabudowania dawnego folwarku i tylko tutaj występują nieliczne zabudowania po północnej stronie drogi. Na mapie możemy się doliczyć ponad 40. szt. zabudowy murowanej (?) lub drewniano murowanej.
Domostwa położone były, podobnie tak jak we wcześniej omawianych przypadkach, pośród ogrodów warzywnych. Te z kolei od północy wioski otaczały pola uprawne, a od strony południowej łąki i pastwiska. Jedynym wyjątkiem są dwie sztuki zabudowy znajdujące się po wschodniej stronie drogi rozpoczynającej bieg w kierunku Radkowa.
Jak widzimy na mapie, przez Krasów, z zachodu na wschód, przepływa ciek wodny napływający od strony Bebelna. Z kolei od strony Sulikowa, także z zachodu na wschód płynie kolejny ciek, który mija Krasów od strony południowej. Zaraz za Krasowem oba łączą się, wpływając jako jeden ciek do pobliskiej Białej Nidy. Wzdłuż obu strumyków rozpościerają się łąki i pastwiska. Także obecnie cieki te występują, jednak jak w większości takich przypadków, są one już uregulowane przez człowieka i biegną nieco innymi trasami.
Przy skrzyżowaniu drogi biegnącej od Bebelna i drogi od Krasowa w kierunku północnych pól, widzimy umiejscowiony drewniany krzyż.
Jak widzimy na mapie, Krasów od strony zachodniej (Sulikowa) oddzielony był połacią lasu. Las także występował od jego strony południowej. W chwili obecnej las od strony Sulikowa już nie istnieje, natomiast od strony południowej w dalszym ciągu jest połać lasu, niemalże w takiej samej postaci jak ponad 200 lat temu.
Krasówek
Trochę ciężko mówić o lokalizacji Krasówka jako miejscowości, gdyż obecnie jest on przysiółkiem Skociszew. Jeśli weźmiemy pod uwagę samą lokalizację historyczną możemy powiedzieć, że zabudowę współczesnego Krasówka w zasadzie odnajdujemy w tym samym miejscu, tylko po przeciwnej stronie drogi.
W dawnym Krasówku widzimy drogę biegnąca od Bebelna w kierunku Podłazia i Dąbia w kierunkach wschód – zachód, którą możemy utożsamiać z obecną drogą. Zabudowa jednak nie jest skoncentrowana przy tej drodze, a przy bocznym trakcie odchodzącym od niej i biegnącym równolegle po południowej jej stronie. Trakt ten w dalszym jego biegu domyka wspomniany przy okazji Krasowa „łącznik” pomiędzy głównymi drogami Krasowa i Krasówka. Traktu tego obecnie już nie odnajdziemy, nie ma nawet zachowanego jakiegoś wyraźniejszego jego reliktu.
Jak to już zostało powyżej zauważone nie istnieje droga przy której była zlokalizowana ówczesna zabudowa czyli po południowej stronie głównej drogi, więc także i współczesna zabudowa jest położona w innym miejscu, a mianowicie po północnej stronie tej drogi. Wyjątek stanowi tylko jedno domostwo zlokalizowane po stronie południowej.
Na mapie możemy się doliczyć 24. sztuk zabudowy murowanej (?) lub drewniano murowanej zlokalizowanych po 12 po każdej stronie traktu przy którym były położone. Wśród nich znajdują się zapewne także zabudowania ówczesnego folwarku. Domostwa, tak jak w przypadku innych omawianych wcześniej wiosek, położone były pośród ogrodów warzywnych. Te z kolei od północy wioski otaczały pola uprawne, a od strony południowej łąki i pastwiska położone przy płynącym nieopodal cieku, o którym już wspominałem przy okazji Krasowa. Spore połacie łąk znajdowały się także na wschód od Krasówka.
Przy wspominanym już wcześniej „łączniku”, znajdującym się pomiędzy drogami Krasowa i Krasówka, od strony tego ostatniego znajdował się drewniany krzyż.
Jak widać na mapie, od strony wschodniej i południowej łąki Krasówka sąsiadowały z dużą połacią lasu. W chwili obecnej po tym kompleksie zostały się jedynie pojedyncze „strzępy” drzewostanu. Stało się tak zapewne ze względu na pozyskiwanie drewna ale głównie przyczyniło się do tego powstanie pobliskich Skociszew, które zostały założone właśnie w miejscu tego kompleksu leśnego.
* * *
Tradycyjnie już wszystkich, którzy chcą na temat Krasowa i Krasówka dowiedzieć się czegoś więcej, zapraszam na strony temu poświęcone: Krasów, Krasówek. Zachęcam także do podzielenia się wszelkimi uwagami i spostrzeżeniami.