Rozwój osadnictwa

Pierwsi osadnicy pojawili się w tej wsi w maju 1845 roku. Koloniści, bo tak ich wtedy nazywano, pochodzili głównie z okolic Jędrzejowa, ze wsi Czartoszowy koło Łopuszna oraz z okolic Opoczna. Zawarte z nimi umowy przewidywały, że każda rodzina postawi własnym kosztem dom i budynki gospodarcze. W zamian za otrzymany grunt koloniści mieli płacić tylko określony czynsz roczny, wolni więc byli od ciężarów pańszczyźnianych. Ponadto mogli być dodatkowo częściowo zwolnieni z opłat za karczowanie nieużytków leśnych.

Orientacyjne rozmieszczenie niektórych części miejscowości i nazw miejscowych (kursywa) Ludwinowa, opr. własne, www.maps.google.com.
Orientacyjne rozmieszczenie niektórych części miejscowości i nazw miejscowych (kursywa) Ludwinowa, opr. własne, www.maps.google.com.

Przy okazji mowy o ludwinowskich kolonistach, warto na chwilę bliżej przyjrzeć się ich nazwiskom. Gdy popatrzymy na tabelę przedstawiającą stan demograficzny i gospodarczy kolonistów Ludwinowa z 1858 roku, a więc po kilkunastu latach od ich osiedlenia w Ludwinowie, widzimy swojsko brzmiące nazwiska takie jak np. Kubicz, Ostrowski, Śliwiński, Suliga, Rudecki, Żmuda, Gawroński, Nowakowski czy Glajda (późniejsze Glanda), a więc nazwiska rodzin także i obecnie zamieszkujących tę miejscowość lub miejscowości okoliczne. Zbieżność ta oczywiście nie w każdym przypadku będzie oznaczać, iż współcześni mieszkańcy Ludwinowa czy okolic o tych samych nazwiskach, to potomkowie ówczesnych kolonistów, ale w większości sytuacji będziemy mieli do czynienia z takimi właśnie przypadkami.

Pod koniec roku 1856 (9 października) siostry Bystrzanowskie sprzedały majątek Bebelno, a wraz z nim Ludwinów, Ludwikowi Krzyszkowskiemu1. Dwa lata później, w maju 1858 roku nowy właściciel zainicjował przeprowadzenie lustracji dóbr, dzięki której możemy zapoznać się ze stanem demograficznym i gospodarczym Ludwinowa. Ilustruje to tabela obok.

Stan demograficzny i gospodarczy kolonistów Ludwinowa w 1858 r.

Imię i nazwisko gospodarzamęż- czyznko- bietdzieci (do lat 10)służą- cychinwen- tarz: konieinwen- tarz: wołyinwen- tarz: krowyinwen- tarz: jałówkiinwen- tarz: świnieinwen- tarz: owce
Augustyn Jass[?]
i Wincenty Szewczyk
22114222264
Walenty Kubicz1142-23324
Wawrzeniec i Piotr Jonakowie2274223326
wdowa Synowska
i Jan Ostrowski
2243222246
Jan Ostrowski11321122223
Wojciech Choiński1132223524
Jan Rumicki (sołtys)1152-21235
Łukasz Przepióra1142221223
Marcin Rajch i Walenty Maciejowski2252121277
Maciej Słowik1152121-22
Stanisław Jackowski1182221-22
Michał Chubowicz
i Ignacy Śliwiński
221041212510
Mateusz Suliga1152123326
Błażej Mazonowski
i Jan Rudecki
2232221268
Franciszek Kubicz1142221-23
Wawrzeniec Maroń
i Piotr Żmuda
2262221-72
Józef Dunajowski1172221121
Antoni Morawski
i Wawrzeniec
Gnatrasiński
2292222144
Salomea Kozak
i Paweł Suliga
2254222-46
Franciszek Szczygieł i Wojciech Ruciński2233222148
Józefa Organiścianka1122121322
Piotr Śliwiński1132-2342-
Łukasz Przepióra1162-2342-
Bartłomiej
Czyżowski
115222122-
Tomasz Żmuda
i Tomasz Gawroński
227322122-
Jędrzej Wiśniewski1132122344
Jakub Suliga1152123422
Wawrzeniec Pludecki i Wawrzeniec Balski2273223427
Mateusz Suliga116212124-
Piotr Malecki115222242-
Kacper Glajda117222352-
Piotr Jabłoński1132-2222-
Antoni Nowakowski1132221124
Jan Jastrzębski
i Jędrzejowa Kubicz
228-221124
Stanisław
Nowakowski
1132-2111-
Kazimierz Zapalski1111-2112-
Źródło: S. Piątkowski, Przemiany własnościowe i ekonomiczne w dobrach ziemskich Bebelno (1802-1858) w świetle akt administracji rządowej, „WZH”, (2000), t. 10, s. 86-87.

Jak widać z powyższej tabeli Ludwinów liczył wtedy 364 mieszkańców. Rodziny były z reguły wielodzietne, a praktycznie każdemu gospodarzowi i jego rodzinie w prowadzeniu gospodarstwa pomagali dodatkowi „pomocnicy” w postaci służby. Jeśli chodzi o produkcję, gospodarstwa były mieszane zarówno pod względem upraw jak i hodowanych zwierząt. Dawało się zaobserwować wówczas już upowszechnienie hodowli ziemniaków oraz wzrost znaczenia koni jako zwierząt pociągowych. Wartym zaznaczenia jest także fakt, iż przy spisie inwentarza jednego z kolonistów (Jana Ostrowskiego) wyszczególniono aż 11 sztuk koni, co może wskazywać na istnienie ich hodowli.

Terenu Ludwinowa, podobnie jak i sąsiednich miejscowości, nie omijały działania zbrojne.

W okresie powstania styczniowego także okolice Ludwinowa były świadkiem licznych potyczek. W trzeciej dekadzie września 1863 roku poprzez Ludwinów wymykał się przed tropiącymi go oddziałami kozackimi, powstańczy oddział dowodzony przez Zygmunta Chmieleńskiego.

Podczas II wojny światowej lasy koło Ludwinowa były świadkiem potyczki we wrześniu 1943 roku oddziału Gwardii Ludowej z siłami niemieckimi.

Szerzej o tych wydarzeniach jest mowa o tym przy okazji omawiania potyczek wojennych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.