Przynależność administracyjna

Od zalążków państwowości – do końca I Rzeczpospolitej

Historycy są na ogół zgodni, iż w połowie VIII wieku istniały dwa silne związki plemienne o charakterze zbliżonym do państwowego. Na północy byli to Polanie z ośrodkiem w Gnieźnie skupieni wokół takich grodów jak Gniezno, Poznań, Kalisz i Giecz, oraz Wiślanie z ośrodkiem w Krakowie skupieni wokół Krakowa i Wiślicy, którzy raczej swym zasięgiem nie obejmowali naszego regionu. Przypuszczalnie podobnych związków plemiennych nieco później, bo w IX wieku było już dużo więcej i byli to np. Ślężanie, Mazowszanie, Goplanie i Lędzianie. W chwili obecnej niezmiernie ciężko jest ustalić pod czyimi wpływami były wówczas tereny parafii Bebelno. Celowo piszę „tereny”, gdyż nie mamy żadnych danych o tym, czy w miejscu obecnych, najstarszych miejscowości parafii istniało wówczas jakiekolwiek osadnictwo, nie mówiąc już o istnieniu samych miejscowości.

Niemniej jednak w drugiej połowie IX wieku okolice parafii Bebelno przypuszczalnie były w orbicie wpływów wielkopolskich, administracyjnie powiązane z ziemią łęczycką i dzielnicą nazwaną z czasem wielkopolską.

Tereny te w zasięgu państwa Mieszka I znalazły się najprawdopodobniej w latach 70. X wieku, a więc już po przyjęciu chrztu przez nasz kraj. Za panowania Bolesława Chrobrego, ziemie zapilickie (a więc interesujący nas obszar) powiązane były administracyjnie bardziej z Wielkopolską niż z Małopolską (wówczas tereny te nie nosiły jeszcze takich nazw). Było to zapewne pozostałością tego, iż sam Mieszko I utrzymał pod swoim władaniem te ziemie, przekazując we władanie swego najstarszego syna Bolesława Chrobrego na przełomie lat 988-989 Małopolskę ze znaczną częścią ziemi sandomierskiej.

Ziemia Sandomierska X-XIV wiek (z zaznaczonym terenem parafii Bebelno), opr. wł. na podstawie J. Z. Pająk, Historia podziałów administracyjnych - Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe. (red. G. Okła), Kielce 2002, s. 105.
Ziemia Sandomierska X-XIV wiek (z zaznaczonym terenem parafii Bebelno), opr. wł. na podstawie J. Z. Pająk, Historia podziałów administracyjnych – Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe. (red. G. Okła), Kielce 2002, s. 105.

W okresie wczesnofeudalnym, czyli do XII wieku, państwo polskie pod względem podziału administracyjnego, dzieliło się na prowincje (zwane także później ziemiami) i wchodzące w ich skład okręgi grodowe czyli kasztelanie. Przypuszczalnie w tym okresie interesujący nas teren znajdował się na obszarze ówczesnej kasztelanii małogoskiej która istniała na pewno już w roku 1136. Najprawdopodobniej pierwotnie kasztelania małogoska wchodziła w skład prowincji łęczyckiej (łęczycko-sieradzkiej), a od lat 60. XI wieku przypuszczalnie była włączona do prowincji sandomierskiej, której nazwa w okresie rozbicia dzielnicowego została zamieniona na dzielnicę sandomierską, a po zjednoczeniu państwa przez Władysława Łokietka w XIV wieku – na ziemię sandomierską. Z racji położenia interesującego nas terytorium niejako „na granicy” XII i XIII-wiecznej ziemi sandomierskiej i krakowskiej, nie można także wykluczyć teorii, iż dość często mogło ono zmieniać swoją przynależność i być czasowo „podporządkowane” jednemu lub drugiemu z ww. regionów.

Województwo Sandomierskie XV-XVIII wiek (z zazn. terenem parafii Bebelno), opr. wł. na podstawie J. Z. Pająk, Historia podziałów administracyjnych - Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe. (red. G. Okła), Kielce 2002, s. 107.
Województwo Sandomierskie XV-XVIII wiek (z zazn. terenem parafii Bebelno), opr. wł. na podstawie J. Z. Pająk, Historia podziałów administracyjnych – Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe. (red. G. Okła), Kielce 2002, s. 107.

Pod koniec XIII wieku zlikwidowano kasztelanie, a w ich miejsce utworzono powiaty. Interesujący nas obszar znalazł się na terenie utworzonego w 1363 roku powiatu chęcińskiego w którym dotrwał aż do III rozbioru (1795 r.). Dodatkowo w piętnastym wieku pojawił się także podział na województwa i powiat chęciński wszedł w skład województwa sandomierskiego.

Nieco inaczej wyglądała kwestia przynależności administracyjnej Podłazia, które w XVII wieku pojawia się w granicach administracyjnych bebelskiej parafii. Sprawa przynależności administracyjnej tej miejscowości dodatkowo nam się komplikuje, z racji lokowania Podłazia po dwóch brzegach rzeki Nidy, która to stanowiła granicę województwa sandomierskiego i krakowskiego. Do końca też nie wiemy czy do bebelskiej parafii należało całe Podłazie, czy też któraś z jego części. W wieku XV i XVI (zanim weszło w skład parafii w Bebelnie), Podłazie leżało najprawdopodobniej na terytorium województwa krakowskiego. W wieku XVII odnajdujemy je już na obszarze województwa sandomierskiego i powiatu chęcińskiego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.