Parafia Bebelno od chwili powstania podlegała, podobnie jak i inne sąsiednie parafie przeobrażeniom jeśli chodzi o przynależność kościelną. Jak to już wcześniej zaznaczyli Stanisław Janaczek i Cezary Nowak, struktura kościelna na naszym terenie była prostsza i dużo bardziej stabilna niż omawiana wcześniej struktura administracji państwowej.
Trudno powiedzieć dokładnie kiedy i przez kogo została erygowana parafia w Bebelnie oraz jakie miejscowości na początku wchodziły w jej skład. Temat ten szerzej został poruszony przy okazji omawiania historii parafii i bebelskiego kościoła, a teraz skupmy się na samej organizacji kościelnej. Na początku zaprowadzania organizacji kościelnej w naszym kraju, w roku 1000 ziemia włoszczowska została rozdzielona pomiędzy archidiecezję gnieźnieńska i diecezję krakowską. Powstałe później na tym obszarze parafie (w tym także Bebelno) podlegały władzom diecezjalnym czyli dekanatom i archidiakonatom oraz centralnej władzy biskupa. W zakresie niektórych spraw, zwłaszcza sądowniczych, podlegały oficjałom.
Parafia Bebelno na początku weszła w skład archidiecezji gnieźnieńskiej, a w roku 1306 podlegała archidiakonatowi kurzelowskiemu. Stojący na jej czele archidiakoni lub inni członkowie kapituły kurzelowskiej pełnili zarazem urząd oficjała.
Na początku XVI Bebelno podlegało dekanatowi kurzelowskiemu, ten wchodził w skład wspomnianego już archidiakonatu kurzelowskiego, a ten z kolei stanowił część archidiecezji gnieźnieńskiej. Taki stan przetrwał do czasów rozbiorów.
W wyniku trzeciego rozbioru polski (1795) parafia Bebelno wraz dekanatem i archidiakonatem kurzelowskim (monarchia austriacka) nadal podlegała stolicy arcybiskupiej w Gnieźnie (Prusy), dopiero w latach 1800-1801 przekazano zarządzanie nad terytorium archidiakonatu ordynariuszowi krakowskiemu.
W roku 1805 na podstawie bulli „Indefessum personarum regia dignitate fulgentium” z 13 czerwca została erygowana diecezja kielecka, a w jej skład weszły parafie archidiakonatu kurzelowskiego, w tym i parafia Bebelno. Sama diecezja została włączona do metropolii lwowskiej której faktycznie podlegała tylko kilka lat, a nominalnie figurowała przy niej do 1818 roku.
Rządy państw zaborczych postulowały dostosowanie administracji kościelnej do politycznego podziału ziem polskich. W roku 1818 papież Pius VII zaprowadził w Królestwie Polskim odrębną organizację kościelną dostosowując ją do postanowień kongresu wiedeńskiego. Efektem tych działań była likwidacja diecezji kieleckiej. Wówczas parafia Bebelno znalazła się w diecezji krakowskiej, podobnie jak większość ziemi włoszczowskiej.
Diecezja krakowska pod zaborem rosyjskim przechodziła liczne zmiany administracyjne, a w roku 1848 została przekształcona w tzw. diecezję kielecko-krakowską, a w rzeczywistości wikariat apostolski, który funkcjonował przeszło 30 lat.
W roku 1867 władze rosyjskie wymogły na władzach kościelnych dostosowanie sieci dekanalnej do przeprowadzonej wcześniej reformy administracyjnej Królestwa Polskiego. Zasadą było, iż od tej pory w każdym powiecie miał funkcjonować tylko jeden dekanat, a dziekan miał rezydować w tym samym mieście, gdzie ustanowiono siedzibę władz powiatowych. Właśnie dlatego w 1867 roku władze diecezjalne zniosły dekanat kurzelowski zastępując go włoszczowskim, gdyż to Włoszczowa była wówczas siedzibą władz powiatowych. Tak więc Bebelno wraz z parafią znalazło się w dekanacie włoszczowskim, w którym znajduje się do chwili obecnej.
W roku 1882 wspomniany już wcześniej kielecko-krakowski wikariat apostolski, na terenie którego znajdował się dekanat włoszczowski z parafią Bebelno, został przekształcony w diecezję kielecką. Dokonał tego papież Leon XIII bullą „Ut primum catholicae Ecclesiae”.
Diecezja kielecka przetrwała w metropolii warszawskiej do roku 1925, w którym to została z niej wyłączona, a włączona do krakowskiej i w takiej strukturze znajduje się do dnia dzisiejszego.
Parafia Bebelno na tle administracji kościelnej na przestrzeni wieków
| Jedno- stka | Rok 1000 | Rok 1306 | Rok 1800 | Rok 1805 | Rok 1818 | Rok 1848(2) | Rok 1867 | Rok 1882 | Rok 1925 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| metro- polia | gnieź- nieńska | gnieź- nieńska | gnieź- nieńska | lwowska | war- szawska | war- szawska | war- szawska | war- szawska | krako- wska |
| archi- diecezja (a.) /die- cezja (d.) | a. gnieź- nieńska | a. gnieź- nieńska | d. krako- wska | d. kie- lecka | d. krako- wska | d. kie- lecko- -krako- wska | d. kie- lecko- -krako- wska | d. kie- lecka | d. kie- lecka |
| archi- diakonat | kurze- lowski | kurze- lowski | kurze- lowski | ||||||
| dekanat | kurze- lowski | kurze- lowski | kurze- lowski | kurze- lowski | kurze- lowski | włosz- czowski | włosz- czowski | włosz- czowski |
Panie Wojtku bardzo nisko chylę czoło. Doceniam ogromny wkład pracy. Tylko prawdziwi zapaleńcy, pasjonaci i miłośnicy historii swojego terenu mogą takich rzeczy dokonać. Kawał rzetelnej roboty i wiedzy historycznej w jednym miejscu. Kłaniam się nisko czapką do ziemi. Huras Florian
Dziękuję za słowa uznania. Cieszę się, iż serwis się spodobał 🙂
fajna sprawa
Ciekawych rzeczy można się dowiedzieć o danym miejscu .
Polecam każdemu żeby szukali takich stron gdy wyjeżdżają w Polskę . Kopalnia wiedzy o konkretnym otoczeniu .
Sprawdzone bo od kilku lat przed wyjazdem na urlop robię penetrację po internecie w poszukiwaniu takich perełek
Pozdrawiam
Jan Stępień
PS. Dalej jestem w dawnym Kieleckim
Teraz docieram do korzeni przodków Mamy – na tyle na ile można przy moim zawansowaniu w komp
Witam
Dziękuję za słowa uznania i życzę powodzenia w poszukiwaniach genealogicznych.