Krasów w opisach

Ze źródeł dowiadujemy się, iż w 1474 roku miała miejsce sądowna ugoda dotycząca rozgraniczenia dóbr Krasów, należących wówczas do Jana Długosza z Bebelna (zapewne bratanka lub brata historyka), z dobrami Kossów (wówczas miasta) należącymi do braci Jana, Piotra, Mikołaja i Klemensa Kwilińskich. W wyniku tej ugody Kwilińskim przypadły (…) te części między wsią Krasów a m. Kosów, które odgraniczone są 13 kopcami, leżą przy błotach i ciągną się od rz. Nidy w kierunku Kosowa (…), a Janowi Długoszowi łąka przy tych kopcach od dawna koszona, rozciągająca się do młyna zw. Podłazie. Ponadto ugoda mówiła, iż pastwiska na tych błotach po obu stronach kopców należą do wsi Krasów i m Kosów. Most na Nidzie ma należeć do obu stron i jeśli z niego będzie jakiś dochód, obie strony będą w nim uczestniczyć. Cytowane fragmenty dokumentu są chyba jedynym zachowanym z okresu średniowiecza, bardzo dokładnym opisem odcinka granicy dóbr Krasowa, a jednocześnie parafii Bebelno, powiatu chęcińskiego i województwa sandomierskiego w omawianym rejonie.

Należy też wspomnieć, iż być może przy okazji tego rozgraniczenia Długosze sprytnie „przenieśli” (zmieniając granice Krasowa i Bebelna) wzmiankowany przez Jana Długosza dwór o cechach obronnych z Krasowa do Bebelna. Szerzej o tym mowa przy okazji omawiania historii Wieżyska w Bebelnie.

Z opisu parafii Bebelno w „Liber beneficiorum…” Jana Łaskiego z początku XVI (tj. z okresu około 1511 – 1523) wieku możemy się dowiedzieć, iż do kościoła w Bebelnie należała dziesięcina snopowa z pól dworskich oraz części pól kmiecych, a należnej dziesięciny konopnej nie odprowadzano w ogóle. Łaski wymienia tutaj nawet z nazwiska (przezwiska) chłopów w Krasowie Większym: Miczaka (Myczak), Janusa (Janus), Gorczyńskiego (Gorczyczynske), trzech Barczyńskich (Bardczynsky) i Januszowskiego (Januszowsky). Dowiadujemy się także, iż z reszty bliżej nieokreślonych co do wielkości gruntów chłopskich, w tym czasie dziesięcinę pobierał prepozyt krakowski. Łaski wymienia także Przymiarki (przymyarki), Siedliska (siedlyska) i Nowiny (nowyny) jako nazwy gruntów należących do Krasowa Większego. Niestety Łaski nie podaje kto był wówczas właścicielem tej wsi.

W roku 1529 natrafiamy na dość ciekawą i zagadkową informację mówiącą o tym, iż dziesięcina snopowa z obydwu części Krasowa (Crassow utraque) należy już do prepozyta krakowskiego, a nie do plebana w Bebelnie. Tym samym być może należy się tutaj dopatrywać jakiejś umowy dotyczącej dziesięcin, zawartej pomiędzy ówczesnym plebanem, prepozytem krakowskim i właścicielami wiosek. Zagadkowość tej informacji polega na tym, iż rejestr poborowy z 1540 roku z powrotem wyraźnie rozróżnia Krasów Większy i Mniejszy.