Kobyla Wola występuje w dokumentach źródłowych 1662 roku, gdy jej właścicielem był Piotr Gosławski. Nowa nazwa miejscowości także nie utrzymała się zbyt długo. Chyba ostatni raz z nazwą Kobyla Wola spotykamy się w dokumencie z 1674 roku, mówiącym o nabyciu jej przez Jana Stanisława Bystrzanowskiego od Gosławskich z Bebelna.
Kobyla Wieś w latach 30. XIX wieku, podobnie jak cały majątek Bebelno, zostały skonfiskowane przez władze carskie w odwecie za udział Ludwika Bystrzanowskiego (ówczesnego właściciela) w powstaniu listopadowym, a następnie wydzierżawione Walentemu Jackowskiemu oraz jego zięciowi Józefowi Katerli na okres 3 lat. Kolejny przetarg na sześcioletnią dzierżawę w roku 1835 wygrał drugi zięć Jackowskiego – Franciszek Makólski. Z roku 1841, a więc z końca okresu dzierżawy Makólskiego, zachowały się dane obrazujące stan zasiedlenia oraz kondycję gospodarczą mieszkańców Kobylej Wsi.
Jak z nich widać (tabela obok), w 1841 roku w Kobylej Wsi było 8 osad zagrodników i 4 rodziny chałupników. Mieszkańcy tej wioski reprezentowali w zasadzie dwie kategorie włościan, związane z areałem użytkowanej ziemi – „zagrodników” i „chałupników bez ziemi”. W Kobylej Wsi nie występowały gospodarstwa pełnorolne (w odróżnieniu od Bebelna). Istniały natomiast nieco większe od bebelskich gospodarstwa zagrodnicze składające się z 11 mórg i 205 prętów gruntów ornych, 1 morgi i 215 prętów łąk oraz 145 prętów ogrodu. Każdy włościanin zobowiązany był także do pewnych świadczeń obowiązkowych na rzecz dworu, czyli pańszczyzny i innych powinności. Zagrodnicy w Kobylej Wsi musieli w ciągu roku przepracować bezpłatnie na gruntach należących do folwarku 159 dni pieszych (bez użycia zwierząt pociągowych), natomiast chałupnicy 52 dni piesze. Zasady odpracowywania pańszczyzny regulował specjalny regulamin który został szerzej przedstawiony przy okazji omawiania historii Bebelna. Oprócz pańszczyzny chłopi z Kobylej Wsi uiszczali na rzecz dworu w Bebelnie określoną ilość pieniędzy.
Jak to było już szerzej wspominane przy okazji omawiania historii Bebelna, dobra bebelskie, a wraz z nimi Kobyla Wieś w końcu 1842 roku stały się ponownie własnością prywatną Bystrzanowskich (po ich zwróceniu przez władze carskie lub odkupieniu przez pierwotnych właścicieli), a dokładniej sióstr Liberaty Kochanowskiej i Kamili Bystrzanowskiej.
Stan demograficzny i gospodarczy włościan wsi Kobyla w 1841 r.
Imię i nazwisko gospodarza | męż- czyzn | ko- biet | dzieci (do lat 10) | służą- cych | inwen- tarz: konie | inwen- tarz: woły | inwen- tarz: krowy | inwen- tarz: jałówki | inwen- tarz: świnie | inwen- tarz: owce |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zagrodnicy | ||||||||||
Maciej Suliga | 2 | 1 | 2 | - | - | 2 | 2 | 1 | 4 | - |
Marcin Pianka | 1 | 2 | 1 | - | 2 | - | 1 | 2 | - | - |
Paweł Suliga | 2 | 2 | 1 | 1 | - | 2 | 2 | 3 | - | - |
Wincenty Suliga | 1 | 2 | 1 | 1 | - | 2 | 3 | 1 | 5 | - |
Mateusz Kostur | 2 | 2 | 1 | 1 | - | 2 | 2 | - | 4 | - |
Wawrzyniec Kowalski | 3 | 2 | 2 | 1 | 2 | - | 3 | 1 | - | - |
Jakub Struski | 3 | 2 | 1 | - | 2 | - | 1 | 2 | 3 | - |
Mateusz Suliga | 1 | 2 | - | 1 | - | 2 | 2 | - | 1 | - |
Chałupnicy bez gruntu | ||||||||||
Piotr Struski | 1 | 1 | - | - | - | - | 1 | 1 | - | - |
Tomasz Kasterkowicz | 1 | 1 | 2 | - | - | - | 1 | 2 | 2 | - |
Franciszek Suliga | 1 | 3 | - | - | - | - | 1 | 1 | - | - |
Katarzyna Cecka | - | 2 | - | - | - | - | 1 | - | 4 | - |
Osady nieprestujące | ||||||||||
Karczma | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
W październiku 1856 roku Kobyla Wieś trafia w ręce Ludwika Krzyszkowskiego. Na podstawie przeprowadzonej trzy lata później lustracji dóbr można stwierdzić, iż nastąpiły tutaj dość dynamiczne zmiany gospodarcze.
Z analizy ich wynika (tabela poniżej), że już wtedy upowszechniła się hodowla koni jako zwierząt pociągowych w gospodarstwie, a częściowo także owiec hodowanych dla pozyskania wełny. W połowie XIX wieku upowszechniła się na dużą skalę uprawa ziemniaków, które stały się podstawowym składnikiem pożywienia ludzi.
Stan demograficzny i gospodarczy wsi Kobyla w 1858 r.
Imię i nazwisko gospodarza | męż- czyzn | ko- biet | dzieci (do lat 10) | służą- cych | inwen- tarz: konie | inwen- tarz: woły | inwen- tarz: krowy | inwen- tarz: jałówki | inwen- tarz: świnie | inwen- tarz: owce |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Maciej Suliga | 1 | 1 | 3 | 2 | 2 | 2 | 4 | 5 | 2 | 6 |
Andrzej Śliwiński | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | - | 1 | 1 | 1 | 4 |
Wincenty Suliga | 1 | 1 | 7 | 1 | 1 | - | 1 | 1 | 3 | 4 |
Wawrzyniec Kowalski | 1 | 1 | 3 | 2 | 2 | 2 | 3 | 4 | 2 | 8 |
Paweł Suliga | 1 | 1 | 3 | 2 | 2 | 2 | 4 | 6 | 2 | 2 |
Wincenty Suliga | 1 | 1 | 4 | 2 | - | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 |
Łukasz Nowak | 1 | 1 | 3 | 1 | 1 | - | 1 | 1 | 1 | 2 |
Jakub Struski | 1 | 1 | 3 | 1 | 1 | - | 1 | 1 | 1 | 2 |
Andrzej Ogrodniczek | 1 | 1 | 5 | 1 | - | 2 | 2 | 2 | 2 | 6 |
W tamtym okresie działała także w Kobylej Wsi karczma. Zbudowana była z drewna i składała się ona z izby szynkowej, komory i dwóch dodatkowych pomieszczeń oraz dużej stajni. W latach 50. XIX wieku karczmarzem był Jakub Zimoląg. Karczma ta była usytuowana przy trakcie z Kielc do Częstochowy, na odcinku Konieczno – Secemin (widoczna na mapie obok). Miejscowa legenda głosi, iż miała się ona znajdować w miejscu gdzie obecnie na terenie Ludwinowa przy drodze na Cechy znajduje się przydrożny krzyż i kapliczka. Należy przyznać, iż jest to lokalizacja dość prawdopodobna. Na mapie z 1839 roku widzimy także na terenie Kobylej Wsi zaznaczony drewniany krzyż – także znajdujący się przy trakcie kielecko-częstochowskim.
W latach 80. XIX wieku powierzchnia Kobylej Wsi wynosiła 120 mórg roli ornej i 11 mórg łąk.