Początki – Krasowscy i Długosze

Krasów po raz pierwszy w źródłach wzmiankowany jest w roku 1350, kiedy to w dokumencie wystawionym w Krakowie, odnotowany jest Mikołaj de Krassow, w 1358 roku odnotowany jest Zbigniew de Crassow, a w 1386 – Clemens haeres de Crassow. Wiemy także, iż w roku 1398 Werner z Krassowa nabył za 100 grzywien część Krzepina. W innym dokumencie wystawionym w 1402 roku wzmiankowany jest Zawisza de Crasow. W źródłach pisanych z pierwszej połowy XV wieku odnajdujemy jeszcze inne osoby piszące się z Krasowa, takie jak: Tomko de Crassow herbu Ossoria, który w 1420 roku świadczył w Krakowie przy wywodzie szlachectwa; w 1420 roku także wzmiankowana jest Elżbieta żona Rafała, jej bratanice Anna i Fenna córki Wierzna (Wernera?) de Crassow; w 1424 roku Marcisz de Crasow; w roku 1425 Jan Craszowsky oraz dziedziczki de Crassowy Anna i Vernosza (Fenna?), prawdopodobnie córki wspomnianego już wcześniej Wernera.

Ze źródeł dowiadujemy się także, że w styczniu 1449 roku Piotr Szafraniec pożyczył 160 grzywien od Jana (Krasowskiego ?) z Krasowa. Do zastawu tego długu posłużyły wsie Dłużec i Lgota w tenucie wolbromskiej. Jak podaje Czesław Hadamik, to pierwszy w źródłach pisanych ślad kontaktów potomków Mikołaja z Szafrańcami.

Z tego okresu pochodzi także pierwsze potwierdzenie podziału Krasowa na dwie części. Jan Długosz w swoim „Liber beneficiorum…” wyraźnie wymienia Crassow maior (Krasów Większy) który był wówczas własnością Jana Długosza (właściciela Nieszkowa i Udorza) oraz Crassow minor (Krasów Mniejszy) będący własnością Jana Krasowskiego herbu Szreniawa, być może tożsamego ze wzmiankowanym w 1425 roku.

W tym czasie w Krasowie Większym z łanów kmiecych dziesięcina oddawana była prepozyturze krakowskiej. Znajdowały się tutaj także dwie karczmy, posiadające pola, z których dziesięcina odprowadzana była także do prepozytury w Krakowie na podstawie ius gonitwe. W Krasowie Większym Długosz wymienia także rzecz która nas chyba najbardziej interesuje, a mianowicie praedium unicum militare, które dziesięcinę snopową z przynależnych pól odprowadzało do kościoła w Bebelnie. Czesław Hadamik w swojej książce „Bebelno koło Włoszczowy…” próbuje wyjaśnić terminologię stosowaną przez Jana Długosza, a używaną przy spisywaniu „Liber beneficiorum…”. Według niego przytoczone określenie (praedium unicum militare) mogło oznaczać w terminologii Długosza (jak tego dowodzono na przykładzie innych obiektów tego typu) budowlę o cechach obronnych, czyli najprawdopodobniej Długosz wzmiankuje tutaj późniejsze bebelskie Wieżysko. Szerzej jest o nim mowa przy okazji omawiania historii Bebelna.

W Krasowie Mniejszym Długosz wymienia folwark z którego pól, obrabianych przez kmieci, dziesięcina należała do prepozytury krakowskiej na podstawie ius gonitwe co (jak sugeruje Czesław Hadamik) może oznaczać, iż był on stosunkowo niedawno utworzony. Określeń in gonithwam w źródłach późnośredniowiecznych używano w odniesieniu do ról kmiecych zamienionych na folwarczne. Określenie to zatem w odniesieniu do omawianego przypadku sugerować może, iż Jan Długosz właśnie od Jana Krasowskiego nabył część Krasowa nazwaną później Krasowem Większym, a Krasowski zachował dla siebie dział określony przez Długosza jako Krasów Mniejszy, gdzie później wybudował folwark.