Rokosze i Zawiszycowie

W dokumentach źródłowych po raz pierwszy wzmiankę o Bebelnie odnajdujemy w roku 1398 w krakowskich zapiskach sądowych, kiedy to Zawisza z Bebelna miał sprawę z Michałem Long (Długoszem ?) o czwartą część wójtostwa w Wieliczce.

Herb Ostoja.
Herb Ostoja.

Jeśli przyjąć, iż przywoływany w trakcie omawiania początków powstania bebelskiej parafii akt erekcyjny kościoła w Bebelnie z 1312 roku jest fałszywy, być może i sama osoba fundatora rzekomego kościoła, dworzanina królewskiego – Wacława (Wisława ?) Rokosza także jest fikcyjna. Na korzyść takiej teorii może świadczyć fakt, iż jak to już wcześniej zostało wspomniane, nikogo takiego żadne źródła w ówczesnym okresie nie wymieniają. Idąc dalej tym samym tokiem myślenia można przyjąć, że Rokosze (herbu Ostoja ?) w tamtym okresie nigdy nie byli właścicielami Bebelna. Jednakże praktycznie każde opracowanie nawiązujące tematycznie do historii miejscowości lub parafii Bebelno wymienia Bebelno (lub jego część) jako własność rodu Rokoszów. Pewnego rodzaju „wyjątkiem” może być tutaj „Bebelno koło Włoszczowy…” Czesława Hadamika w którym autor wzmiankuje co prawda Zawiszyców jako właścicieli części Bebelna, ale nie nawiązuje on do tego czy był to ród Rokoszów czy ród choćby z nimi spokrewniony.

Jak więc widać w tym miejscu możemy przyjąć trzy teorie związane z pierwszymi znanymi właścicielami Bebelna.

Według pierwszej z nich najwcześniejszym (początek XIV w.) znanym właścicielem Bebelna mógł być Wacław (Wisław) Rokosz (herbu Ostoja?), a później (koniec XIV w.) potwierdzony już Zawisza (Rokosz ?) – któryś z jego spadkobierców (np. syn lub wnuk).

Druga teoria mogła być taka, iż wspominany w 1398 roku Zawisza z Bebelna wcale nie był spokrewniony z rzekomym Wacławem Rokoszem, a Bebelno mógł od niego nabyć.

Wreszcie trzecia teoria to taka, iż Wacław Rokosz nigdy nie istniał, a wzmiankowany pod koniec XIV wieku Zawisza mógł być właścicielem Bebelna już dużo wcześniej, lub nabył je od kogoś innego niż Wacław Rokosz.

Za drugą i trzecią teorią zdaje się przemawiać dodatkowo fakt, iż wspomniany już Zawisza ani jego potomkowie nie są nigdzie w źródłach wymieniani z nazwiska Rokosz, a jedynie jako piszący się z Bebelna co może wskazywać, iż z Wacławem nie mieli wiele wspólnego. Tak więc „ostrożność” Czesława Hadamika w pokrewieństwie roku Rokoszów i Zawiszyców wykazana w „Bebelnie koło Włoszczowy…” wydaje się być uzasadniona. Jedynym pewnym faktem wydaje się być to, iż do końca XIV wieku Bebelno miało jednego właściciela, niezależnie od tego kto nim był.

Trudno jednoznacznie ustalić kiedy rody Rokoszów czy też Zawiszyców weszły w posiadanie tej miejscowości. Nieco łatwiej będzie nam ustalić jak długo w niej gospodarowały. Jak już była mowa, pierwszym z rodu Zawiszyców jest wymieniony w 1398 roku Zawisza, (będącym być może synem lub wnukiem Wacława Rokosza) wzmiankowany w krakowskich zapiskach sądowych kiedy to miał sprawę z Michałem Long o czwartą część wójtostwa w Wieliczce. Później mamy potwierdzenie odbioru przez wspomnianego Zawiszę 100 grzywien od Michała Długosza. Przypuszczalnie Michał Long i Michał Długosz to ta sama osoba, a Long to łacińskie tłumaczenie nazwiska Długosz. Przypuszczalnie tego samego Zawiszę odnajdujemy w źródłach z 1410 i 1412 roku.

W dokumentach z pierwszej połowy XV wieku wzmiankowani są dziedzice Bebelna: Zawisza (drugi) piszący się z Chlewic (zapewne syn tego pierwszego), Spytek i syn jego Jan. W źródłach z roku 1411 wspominany jest także Janisius de Bambelno wywodzący się przypuszczalnie z tego samego rodu co i wspominany Zawisza (być może z Rokoszów ?). Przypuszczalnie także Proszcz de Bąbelno oraz Dobko de Zalessye wzmiankowani w dokumentach z 1423 roku byli także spokrewnieni z tym rodem. Wynika z tego, iż przypuszczalnie już w tym okresie Bebelno było podzielone na dwa działy z których jeden zwano Zalesiem (Dobko de Zalessye), a później Bebelnem Mniejszym.

W 1431 roku w źródłach pojawia się Dorota, żona wspominanego już wcześniej Zawiszy (drugiego) z Bebelna (piszącego się na dokumencie z 1448 roku z Chlewic), zapewne syna lub wnuka tego pierwszego. Zawisza ten (drugi) występuje także w dokumentach z lat 1432-1451. Równolegle (1434) występuje wspomniany już Jan syn Spytka, dziedzic Bambelna. Stan taki może świadczyć o podziale wsi pomiędzy potomkami Zawiszy (pierwszego). Zawisza (drugi) zmarł pomiędzy rokiem 1451 a 1453. Po jego śmierci, żona Dorota i syn Jan utrzymywali ożywione stosunki z Szafrańcami. Ostatni znany dokument w którym występuje wspomniany Jan syn Zawiszy (drugiego) pochodzi z 1470 roku i przypuszczalnie w tym okresie nastąpił kres władania ostatnią częścią Bebelna jaka była w rękach Zawiszyców (Rokoszów?).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.