W kolejnym odcinku cyklu, w którym przyglądamy się szczegółowo terenom Bebelna na starej mapie Galicji Zachodniej (więcej informacji na początku tej strony), przedmiotem naszej analizy będzie Krzepin oraz Zagórcze.
Krzepin
Krzepin obecnie jako wioskę odnajdujemy w zasadzie w tej samej lokalizacji co kiedyś. Piszę „w zasadzie”, gdyż obecnie zasadnicza część zabudowy wioski jest przesunięta i rozproszona bardziej w kierunku zachodnim w porównaniu do tego co widzimy na mapie powyżej.
Odniesienie dróg oraz zabudowy widocznych na powyższej mapie do stanu aktualnego, niesie pewnego rodzaju trudność spowodowaną transformacją osady ale możemy z dość dużym prawdopodobieństwem to ustalić.
Jeśli chodzi o drogi dawnej wioski Krzepin, to do chwili obecnej, w takim samym lub zbliżonym kształcie zachowała się leśna droga prowadząca od Wałkonów Górnych do Bebelna w kierunkach wschód – zachód. Droga ta przebiega z północnej strony Krzepina.
Od drogi tej, w kierunku południowo – wschodnim, odgałęzia droga która prowadzi do wioski. Droga ta, w chwili obecnej wraz z zachodnią częścią drogi Bebelno – Wałkonowy Górne, stanowi główną drogę biegnącą przez Krzepin i jest to obecnie droga asfaltowa. Jeśli założymy, że w czasach współczesnych droga ta biegnie dokładnie tym samym lub zbliżonym szlakiem co na starej mapie (choć jest także pewna ewentualność iż obecnie jej wschodnia część może być przesunięta bardziej w kierunku północnym), widzimy, iż trakt ten jest na mapie dalej przedłużony w kierunku wschodnim. Po jego południowej stronie znajduje się zasadnicza zabudowa ówczesnego Krzepina. Ta część drogi, stanowiąca jej przedłużenie, w chwili obecnej występuje tylko we fragmencie niemającym już obecnie bezpośredniego połączenia z głównym biegiem drogi od Wałkonów Górnych. Na starej mapie widzimy, iż przedłużenie to biegnie dalej na wschód w kierunku zabudowy najprawdopodobniej ówczesnego folwarku, a tuż przed nim odgałęzia się w kierunku północnym, aby połączyć się ponownie z drogą Bebelno – Wałkonowy Górne. Odgałęzienie to obecnie także już nie istnieje, gdyż zostało zastąpione inną, równoległą do niego drogą, stanowiącą przedłużenie drogi od strony Zagórcza. Tym samym droga ta jest przesunięta ok. 300 m w kierunku zachodnim w stosunku do pierwotnego odgałęzienia i obecnie stanowi drogę skręcającą w okolicach krzepińskiego pomnika w kierunku Bebelna.
Od wyżej wspomnianej, nieistniejącej już obecnie odnogi „północnej”, widzimy na mapie odgałęziający się w kierunku północno – wschodnim trakt pieszy (ścieżkę) łączący się z dawną (nieistniejącą już obecnie) drogą do Krasowa. Droga do Krasowa odgałęziała się w kierunku południowo – wschodnim od drogi Bebelno – Wałkonowy Górne. Zarówno na początku tej ścieżki w okolicach folwarku, jak i na jej końcu gdzie się łączyła z ówczesną drogą do Krasowa, widzimy drewniane krzyże. Usytuowanie tego typu obiektów na skrzyżowaniach dróg było charakterystyczne zarówno dla czasów wcześniejszych jak i jeszcze późniejszych.
Na mapie widzimy także drogę biegnącą na południe w kierunku dzisiejszego Zagórcza i jest ona zasadniczo tożsama z drogą współczesną.
Jak to już wcześniej było wspomniane, widoczne na mapie wschodnie przedłużenie głównej drogi przez Krzepin, występuje obecnie jedynie we fragmencie. Nie jest do końca jasne dlaczego ten fragment drogi (wraz z jego dalszym północnym fragmentem w kierunku drogi Bebelno – Wałkonowy Górne) na przestrzeni wieków stracił swą użyteczność i został w zasadzie w całości zlikwidowany. Najprawdopodobniej przyczyniła się do tego późniejsza lokalizacja zabudowań dworskich które były przesunięte w kierunku południowym względem istniejącego już wcześniej w Krzepinie folwarku. Siłą rzeczy do nowych zabudowań mających „reprezentacyjną” rolę nie mogła prowadzić kolejna boczna droga. Podjęto więc decyzję o wytyczeniu na południu nowej drogi, równoległej do już istniejącej, a biorącej swój początek do drogi biegnącej na Zagórcze. Nowa droga zapewne ze względu na swój reprezentacyjny charakter była pozbawiona wszelakiej kmiecej zabudowy, a stary fragment dawnej drogi z biegiem zapewne także „pustoszał” z zabudowań.
Miejsce zabudowy w którym widzimy Krzepin na powyższej mapie jest w chwili obecnej w zasadzie puste. Cała zabudowa, skupiona wokół południowej strony odcinka drogi prowadzącego do zabudowań ówczesnego folwarku (który w końcowej części tej drogi znajdował się po obu stronach), dziś już nie istnieje. Zabudowa ta, jak to już było wcześniej wspomniane, po powstaniu nowych zabudowań dworskich obok folwarku, zapewne stopniowo ginęła na rzecz zabudowy powstającej przy drodze biegnącej od Wałkonów Górnych. Być może nawet ten scenariusz mógł mieć charakter bardziej gwałtowny i ówcześni kmiecie mogli po prostu zostać przesiedleni w inną część wioski tak, aby nie sąsiadować z nową drogą do zabudowań dworskich, powstałą na tyłach ich zagród. Z miejsc dawnej zabudowy, jedynie w rejonie skrzyżowania odnogi biegnącej od Wałkonów Górnych z drogą w kierunku Zagórcza, także i dziś odnajdujemy zabudowę. Kilka zabudowań także odnajdujemy współcześnie w rejonie początku dawnej drogi biegnącej z okolic folwarku w kierunku północnym do drogi Bebelno – Włakonowy Górne. Jak widać na mapie, także brak jest jakiejkolwiek zabudowy w miejscu dzisiejszego Kurwinowa.
W całej osadzie możemy doliczyć się niespełna 30 zabudowań, w większości kamiennych (lub kamienno-drewnianych) (?). Zabudowę tę otaczały ogrody warzywne, które z kolei były otoczone polami uprawnymi.
Na południe od Krzepina widzimy ciek wodny biorący swój początek po zachodniej stronie drogi do Zagórcza, przecinający ją i płynący dalej w kierunku Sulikowa. Strumyk ten otoczony jest z obu stron (zapewne podmokłymi) łąkami i pastwiskami. Ciek ten istnieje do chwili obecnej, jednak w uregulowanej formie.
Obecnie Krzepin, podobnie jak i kiedyś, otoczony jest lasami. Współcześnie jednak mają one charakter mniej zwarty i dodatkowo istnieją w nich przesieki w kierunku Sulikowa i Zagórcza.
Zagórcze
Zagórcze na powyższej mapie jeszcze nie istniało. W jego miejscu (teren w ok. połowie długości współczesnego Zagórcza) widzimy trzy sztuki murowanej (?) zabudowy, oznaczone jako przynależne do Krzepina. Wokół tych domostw nie ma zaznaczonych żadnych ogrodów, więc być może nie zamieszkiwali tam kmiecie tylko osoby innej „profesji”.
Domy te położone są na skrzyżowaniu dwóch dróg: ze wschodu na zachód – z Sulikowa do Wałkonów Górnych (istniejąca także obecnie) oraz z północy na południe – z Krzepina do leżącej niecałe dwa kilometry dalej drogi łączącej Bałków z Wałkonowami Górnymi (obecnie drogi te już nie istnieją). Widzimy, że na wschód od zabudowy biegnie jeszcze jedna odnoga drogi od Krzepina w kierunku Bałkowa. To fragment współczesnej droga do Bałkowa, która w części pokrywa się z przebiegiem drogi widocznej na starej mapie.
Zabudowa otoczona jest w zasadzie z każdej strony bezpośrednio lasami. Tylko od strony północno – wschodniej widać pas wykarczowanej przestrzeni którą biegnie nieistniejąca dziś droga od Krzepina.
Takie były początki Zagórcza, które z czasem stało się odrębną miejscowością, a obecnie z powrotem wróciło administracyjnie do Krzepina stając się jego przysiółkiem.
* * *
Tak jak wcześniej, wszystkich którzy są zainteresowani historią tych miejscowości, zapraszam na strony temu poświęcone: Krzepin, Zagórcze. Zachęcam także do podzielenia się wszelkimi uwagami i spostrzeżeniami.